Zal Schotland het eerste land zijn dat een minimuminkomen garandeert?

Schotland als testlaboratorium: Kan een minimuminkomen armoede echt aanpakken?

Stel je een land voor waarin niemands inkomen onder een minimumdrempel valt. Schotland probeert dit ideaal te realiseren. Ondanks de welvaart in het Verenigd Koninkrijk wordt deze rijkdom niet gebruikt om een beter leven voor alle inwoners te waarborgen. Armoede zou eenvoudig bestreden kunnen worden, maar de Britse rijkdom blijft opgesloten in exclusieve handen, ver weg van het algemeen belang.

Gezinnen in Schotland lijden nu onder hoge kosten van levensonderhoud, een sociaalzekerheidsstelsel dat tekortschiet, en banen die ofwel onbetaalbaar zijn ofwel onzeker. Opmerkelijk: maar liefst 90% van de ontvangers van universeel krediet kan de basisbehoeften niet betalen, en werken biedt geen garantie. Hoe kan een samenleving dit normaal vinden, met 70% van de arme kinderen in Schotland die opgroeien in een werkend huishouden?

De roep om structurele armoedebestrijding groeit. Schotland verkent daarom een minimuminkomensgarantie (MIG) – een instrument dat toegang moet bieden tot eerlijke lonen en betaalbare basisdiensten. Anders dan een universeel basisinkomen, richt de MIG zich op mensen met lage inkomens en voorziet in een inkomensvloer die niemand mag doorzakken. Hierdoor hoopt men het gebrekkige sociale vangnet te versterken.

Wat is deze minimuminkomensgarantie precies?

Het idee van een MIG onderscheidt zich van een universeel basisinkomen, dat ongericht aan iedereen wordt uitgekeerd. De Schotse MIG is gericht op de noden van lage inkomens en belooft een ‘leven met waardigheid’ als basisnorm. Naast inkomensondersteuning wil de MIG de kosten voor levensonderhoud verlagen door in te zetten op betere publieke diensten en eerlijke arbeidspraktijken. Deze doelgerichte aanpak kan MIG effectiever maken in de strijd tegen armoede.

Organisaties als The Poverty Alliance werken samen met de Schotse regering om de MIG-routekaart vorm te geven. De eerste stappen worden gezet; de uitdaging blijft echter om voldoende publieke en politieke steun op te bouwen.

Een revolutie in sociale zekerheid?

Het realiseren van een MIG kent obstakels. De huidige Britse decentralisatie stelt scherpe grenzen aan wat de Schotse regering mag uitvoeren, waardoor succes ook afhankelijk is van Londen. De Britse overheid moet dringend ingrijpen in het sociale vangnet, dat gekenmerkt wordt door wachttijden en uitkeringslimieten. Zonder dit blijft een effectief sociaal vangnet slechts een droom.

Werkgevers moeten ook hun rol vervullen om de MIG-norm haalbaar te maken voor werkenden. Het succes van de Living Wage Movement heeft al laten zien dat verbetering mogelijk is, met meer dan 3.700 Schotse werkgevers die nu eerlijke lonen betalen. Toch zijn er zorgen dat de MIG mogelijk als een subsidie voor lage lonen kan werken. Dit kan werkgevers ontmoedigen om hun praktijken te verbeteren en bestaande armoede in stand houden. Dit scenario mogen we niet tolereren; regelgeving moet duidelijk stellen dat de MIG geen vrijbrief voor slechte arbeidspraktijken is.

Waarom een minimuminkomensgarantie onmisbaar is

De ondermijning van onze publieke diensten door decennia van bezuinigingen is duidelijk zichtbaar: in Schotse steden is de toename van voedselbanken illustratief. Publieke voorzieningen vormen de ruggengraat van onze maatschappij – en van een succesvol bedrijfsleven. Van goed openbaar vervoer tot sterke gezondheidszorg: zonder publieke voorzieningen wordt iedere sociaal-economische ontwikkeling onmogelijk.

Om de MIG te laten slagen, moet Schotland verder investeren in voorzieningen zoals kinderopvang, sociale zorg en een betrouwbaar openbaar vervoer. Deze stap is cruciaal om een duurzaam basisinkomen te garanderen.

De Expert Group van de Schotse overheid zal begin volgend jaar de concrete MIG-routekaart presenteren. Hoewel kosten en haalbaarheid op tafel komen, twijfelt de Poverty Alliance niet aan de noodzaak van deze aanpak. Schotland heeft de kans om met de MIG geschiedenis te schrijven door eindelijk een grens te trekken onder armoede.